Trình bày truyện có quan trọng?

Bất cứ ai từng học ngữ văn cũng biết rằng một câu chuyện được hình thành bởi hai cấu trúc: hình thức và nội dung. Ở đây hình thức được dùng như một khái niệm tóm gọn về ngôn từ, kết cấu câu truyện (cách trình bày kết cấu truyện) và thể loại truyện.  Một câu chuyện chỉ thực sự hoàn chỉnh khi có được sự hài hoài giữa nội dung và hình thức truyện.

Trong thế giới hiện đại, ngoài mặt nội dung và hình thức của tác phẩm văn học thì cách trình bày một câu chuyện cũng trở thành công cụ đắc lực cho tác giả lôi kéo thêm độc giả và quảng bá tác phẩm của mình. Trên thực tế marketing đã chỉ ra những câu chuyện có ảnh bìa bắt mắt hoặc hình minh họa đẹp sẽ lôi kéo hơn 70% lượt quan tâm cho nội dung của nó. Hình thức trình bày báo chí, tạp chí cũng có các quy chuẩn riêng để dựa vào đó sáng tạo, lôi kéo độc giả thông qua thể thức thiết kế. Điều này cho thấy ngoài chất lượng nội dung bài viết/câu chuyện, sự đòi hỏi của độc giả đã gia tăng thêm một bậc về việc trình bày và thiết kế ấn tượng hỗ trợ cho câu chuyện của tác giả.

Ở đây việc trình bày được chia làm hai loại: Trình bày dưới dạng hình ảnh (báo, tạp chí) và trình bày dưới hình thức thể hiện tác phẩm (kết cấu, nội dung truyện).

TRÌNH BÀY TRUYỆN CÓ QUAN TRỌNG KHÔNG?

LỢI ÍCH CỦA VIỆC TRÌNH BÀY ĐẸP

Việc trình bày truyện sạch đẹp với các yếu tố hình thức như ảnh bìa, minh họa sẽ giúp độc giả cảm thấy hứng thú hơn với câu chuyện, tăng sức hấp dẫn cho nội dung. Một câu chuyện kèm theo minh họa hợp không khí còn giúp gia tăng cảm xúc của độc giả đối với tình tiết trong truyện, dễ đồng cảm hơn với tâm tư của nhân vật và tạo nhiều hiệu ứng tốt giữa việc tương tác của độc giả với câu chuyện.

Cách trình bày gọn gàng và sạch đẹp cũng góp phần giúp độc giả dễ tiếp thu nội dung truyện hơn, tăng lượt tiếp cận với độc giả và tạo thiện cảm nhiều hơn. Các quy tắc thiết kế trang truyện bao gồm các yếu tố hài hòa về màu sắc, font chữ, sự tương phản và sự cân đối lượng chữ trong một trang đọc.

Việc trình bày cân đối, đẹp đẽ cũng chứng tỏ thị hiếu nghệ thuật và trình độ cảm quan của tác giả/designer, thông qua việc trình bày tác phẩm có thể tăng tính thuyết phục cho bài viết hoặc câu chuyện, gợi mở hơn đối với độc giả.

Với nội dung truyện, hình thức càng gọn gàng và theo tiêu chuẩn tiếng Việt càng giúp độc giả tiếp cận được sâu hơn với ý nghĩa, tầng lớp ẩn dụ của chuyện. Đồng thời việc trình bày rõ ràng, đúng tiêu chuẩn còn giúp cho độc giả đọc dễ dàng hơn và có thêm nhiều thời gian cảm nhận những tình tiết mà tác giả muốn hướng họ đến.

NHỮNG LỖI TRÌNH BÀY

Không phải ngẫu nhiên mà các trang báo đều có một kiểu trình bày tiêu chuẩn, tất cả đều có chuẩn mực và trong việc trình bày tác phẩm văn học cũng tương tự. Các nguyên tắc về thị hiếu độc giả, cách đọc của độc giả, nguyên tắc về tính ấn tượng – thời sự cũng như nguyên tắc ứng dụng nghệ thuật thị giác đều có một tiêu chuẩn và nền tảng chung để từ đó các tác giả/designer có thể sáng tạo nhiều hơn. Việc trình bày theo cảm quan riêng mà không quan tâm tới cái nhìn của độc giả và không đảm bảo được những nguyên tắc chủ chốt là một sự thất bại của tác giả/designer, điều này cho thấy người trình bày không tôn trọng đến những độc giả sẽ tiếp nhận phương thức trình bày của mình và khiến tác phẩm trở nên khó tiếp cận hơn.

Một trong những nguyên tắc đảm bảo tính nghệ thuật là giữ đơn giản và chỉ nhấn mạnh khi cần thiết. Trong nội dung và hình thức trình bày cũng tương tự, mỗi câu chuyện chỉ có từ một đến hai điểm nhấn ấn tượng và chúng phải thực sự đắt giá, có thể bao quát toàn bộ ý nghĩa và làm nổi bật tổng quan tác phẩm. Do đó, việc lựa chọn điểm nhấn là điều quan trọng nếu như bạn muốn tác phẩm của mình để lại ấn tượng đối với độc giả. Việc thiếu điểm nhấn hay nhấn ấn tượng loạn xạ, dư thừa cũng cho thấy trình độ tóm gọn cảm quan của tác giả, cũng như sự ôm đồm quá mức đối với một tác phẩm. Từ đó khiến cho độc giả bị rối rắm, không nhận ra được điều mình cần chú ý đến nhất trong tác phẩm đó là gì, gây loãng toàn bộ tổng quan câu chuyện về cả nội dung lẫn thể thức trình bày.

Không nắm được logic đọc của độc giả là một trong những lỗi trình bày cơ bản nhất. Bạn phải hiểu rằng không phải độc giả nào cũng có thời gian nghiền ngẫm câu chuyện của bạn, do thế, cách trình bày của tác giả cần đơn giản và được tối ưu hóa hết mức có thể. Về trình bày phải làm nổi bật được nội dung mà tác giả muốn hướng độc giả của mình đến, về nội dung tránh viết quá dài dòng văn tự gây khó hiểu cho độc giả.

Đối với hình thức trình bày nội dung truyện, việc dư thừa hoặc thiếu kết cấu về mở – thân – kết bài khiến cho độc giả dễ bị thất thoát thông tin nội dung, dẫn đến việc không tiếp thu được hết các quan điểm của tác giả được đưa vào truyện. Kết cấu (tình tiết) truyện rối rắm cũng khiến câu chuyện thiếu hụt tính hấp dẫn, dễ khiến độc giả không cảm nhận được hết cái hay của truyện.

QUY CHUẨN TRÌNH BÀY – CÓ HAY KHÔNG?

Đáp án là: Có. Mọi thứ đều cần có và phải có quy chuẩn, đây là nền tảng của sáng tạo. Nếu không học và hiểu thuần thục nền tảng thì mọi sự sáng tạo đều trở nên vô nghĩa, đó là lý do vì sao mà người ta hay nói “Sáng tạo trong khuôn khổ”. Cái “khuôn khổ” ở đây không phải là ý định bó hẹp sự sáng tạo, mà là cái nền tảng dành cho sự sáng tạo: Bạn phải nắm rõ mọi sự cơ bản, mới có thể hiểu được những sự phức tạp và dựa trên đó hình thành, sáng tạo nên những thứ phức tạp hơn, mới mẻ hơn.

Các quy tắc trình bày về nội dung tác phẩm bao gồm những tiêu chuẩn đã được dạy trong quá trình học tập môn tiếng Việt và Ngữ văn tại trường học: Quy tắc viết hoa; chính tả; tránh làm biến dạng từ theo phong cách thiếu nghiêm túc, khó hiểu; hạn chế sử dụng tiếng nước ngoài; quy luật sử dụng dấu câu; cách chia đoạn, cách dòng; sử dụng từ vựng chính xác; quy tắc trích dẫn; quy tắc in đậm và in nghiêng…Các quy chuẩn này có thể tìm hiểu qua hai đường link sau: https://www.slideshare.net/lnquang/qui-tac-tieng-viet và https://www.jaist.ac.jp/~bao/VLSP-text/Mar2009/SP85_baocaokythuat2009thang3.pdf .

Các quy tắc trình bày trong thiết kế minh họa bao gồm: Nguyên tắc đọc báo của độc giả; đảm bảo tính chính trị – thời sự; Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học tiện ích (logic người đọc); Nguyên tắc đảm bảo tính nghệ thuật (Sự cân đối, hài hòa tổng quan; sự tương phản, màu sắc, kiểu chữ; tính bất ngờ và kiên định.) và Nội dung mới là quan trọng.

TÍNH ĐƠN GIẢN TRONG TRÌNH BÀY

Xu thế của thế giới càng hội nhập, thông tin giao thoa càng nhiều, thời lượng tiếp nhận thông tin lại ít do vậy sự đơn giản đang được đề cao hơn bao giờ hết. Trong cả việc trình bày dưới dạng kết hợp hình ảnh và nội dung hay việc trình bày nội dung thuần túy cần có sự đơn giản và gọn gàng để giúp độc giả tiếp cận các thông tin chính xác, cần thiết một cách nhanh chóng nhất. Hầu hết các chuyên gia designer đều đồng ý về mặt hiệu ứng thị giác, sự đơn giản và năng động chính là phương thức hiệu quả nhất. Bởi lẽ việc thiết kế có mục đích chính là để giúp người đọc tăng sự tập trung hơn vào nội dung tác phẩm/bài viết.

Trong khi đó, các nhà văn và tác giả kì cựu thường có lối viết xúc tích, gọn gàng và tập trung vào những điểm chính dùng để giúp độc giả theo dõi được sát sao mạch truyện và tình tiết diễn biến chuyện hơn. Càng tập trung chuyên biệt vào tính đơn giản của hình thức và trình bày câu chuyện, tác giả càng có nhiều thời gian hơn trong việc sáng tạo nội dung và đào sâu ý nghĩa cho truyện của mình.

Nguồn: Sưu Tầm